Mijn broeders hoeder

De schroom om psychiatrische hulp te zoeken is er af.

Steeds grotere groepen wenden zich tot de psychiatrie in de hoop er verlichting te vinden voor hun angsten, somberheid, verwardheid, onzekerheden, ontremmingen, drukke gedrag of hun onmacht om zich te verhouden tot anderen. Een veel kleinere groep, met aanhoudende en meervoudige problemen waaronder psychiatrische, wordt al dan niet bewust in de steek gelaten of heeft de hoop opgegeven dat de psychiatrie nog iets voor hen kan doen.

De pretenties van de psychiatrie, maar ook de afhankelijkheidsreproductie die gepaard gaat met de werkwijzen waarin behandelaren als deskundige verschijnen in het leven van onzekere mensen vormen mede de achtergrond voor de toeloop van de eerste groep naar dit werkveld en de afwending ervan van de tweede groep.

Een andere verklaring voor de toeloop is dat meer en meer mensen de ontschuldigende uitwerking van een medisch-psychiatrische diagnose zoeken. Het lukt niet om te voldoen aan de prestatiedruk en vinden in het psychiatrisch label manieren om de blamage ervan te verzachten. Overdiagnostiek en overbehandeling van de ene groep leidt echter tot onderzorg van de andere groep.

Is er een andere psychiatrie denkbaar die zich weet te verhouden tot beide groepen, maar met voorrang kiest voor de mensen die psychiatrie het hardste nodig hebben? Die andere psychiatrie is er al.

Die psychiatrie, die ik in dit boek aanduid als gezelschappelijke psychiatrie, staat echter onder grote druk en dreigt steeds opnieuw van het toneel te verdwijnen. In een gezelschappelijke psychiatrie draait het niet om ziekte of stoornissen, maar om relationele bodemverrijking waaruit handelingsvermogen kan ontstaan. De gedachte is dat wie van betekenis is voor anderen, steun tegemoet kan zien en minder kwetsbaar is. Het belang van interventies verschuift daarmee naar het totstandbrengen van in een weefsels van giften en wedergiften.

Psychiatrie wordt geportretteerd als is iets gewoons, iets dat we allemaal in meer of mindere mate bij ons hebben, iets dat tegemoet getreden kan worden met  gewone  middelen, door  gewone  mensen. De boek draait om de vraag hoe een  gezelschappelijke psychiatrie eruit ziet en hoe die versterkt kan worden.