Geen vermindering recidive na tbs-wetswijzigingen | Rapport WODC

In 2008 en 2017 zijn wetswijzigingen doorgevoerd waardoor tbs-gestelden als zij uit de kliniek komen, een langere periode onder toezicht worden geplaatst. Het WODC onderzocht de effectiviteit van de twee wetswijzigingen. De eerste wetswijziging vloeide voort uit het parlementaire onderzoek naar de tbs-maatregel en de tweede uit de Wet Langdurig Toezicht, gedragsbeïnvloeding en vrijheidsbeperking (Wlt).Het doel van deze wetswijzing was het verminderen van recidive. Uit onderzoek van het WODC blijkt dat dit doel niet is gehaald. Enkele andere subdoelen zijn wel behaald, zo zijn er minder heropnames van tbs-patiënten in de kliniek (hervattingen) na de wetswijziging van 2008.

Belangrijkste doel niet gehaald

Uit het onderzoek blijkt dat, in tegenstelling tot wat je vaak hoort, het aantal tbs-gestelden dat opnieuw de fout in gaat (de recidive) over het algemeen laag is. Zo is het aantal tbs-gestelden dat opnieuw een zeer ernstig gewelds- of zedendelict pleegt gemiddeld niet hoger dan 10% binnen 10 jaar na terugkeer in de maatschappij (van 1.325 ex-tbs-gestelden). Deze cijfers zijn na de wetswijzigingen niet veel veranderd, ondanks dat er lichte verschillen zijn gevonden. Dat geldt voor de wetswijziging van 2008 voor zowel recidive tijdens als ook recidive na de VB.

Ook na de wetswijziging van 2017 is het gemiddeld aantal tbs-gestelden dat recidiveert vrijwel gelijk. Deze bevinding geldt alleen voor de recidive tijdens VB. Doordat de wetswijziging van 2017 nog te kort geleden van kracht is geworden om al voor te kunnen komen in de praktijk, konden voor deze wetswijziging nog geen recidivecijfers na afloop van VB worden bepaald.

Onvoldoende noodzaak voor wetswijziging 2017

Andere, secundaire doelstellingen van de wetswijziging van 2008 zijn wel (deels) behaald. Zo is het percentage tbs-gestelden dat opnieuw aan de tbs-behandeling moet beginnen (hervattingen) significant gedaald. Ook is het gemiddeld aantal strafzaken per gerecidiveerde tbs-gestelde lager, zien we dat er minder contraire beëindigingen zijn (waarbij de rechter de tbs beëindigd tegen het advies van de kliniek in), en dat de doorstroom van de behandeling in de tbs-kliniek naar VB en de uitstroom uit VB (en daarmee tbs) zijn bevorderd.

Voor de wetswijziging van 2017 is daarentegen slechts beperkte noodzaak te vinden. Deze wetswijziging is ingevoerd zonder de evaluatie van de wetwijziging in 2008 af te wachten. Volgens de onderzoekers is de wijziging daardoor onvoldoende evidence informed vormgegeven. Uit het onderzoek blijkt dat de wijziging van 2017 niet nodig was. De wijzigingen in 2008 boden al voldoende mogelijkheden van verlening van de VB.

Lees hier het volledige rapport.

Meer over recidive?
Kom naar het Recidivecongres op 26 juni. Op dit congres wordt ingegaan op de vraag hoe recidive kan worden beperkt met aandacht voor de omvang van recidive en trends in delicten en de aanpak van recidive. Senior onderzoekers bij het WODC Suzan Verweij en Maria Berghuis geven de lezing: Recidive trends van de afgelopen 20 jaar in Nederland: wat zeggen deze cijfers (al dan niet)?

Lees meer over deze bijdrage aan het congres en bekijk wie de andere sprekers zijn op recidivecongres.nl/programma.