Half juli 2021 zag het er heel slecht uit voor Jan Willems,de eerste kinderrechtenprofessor van Nederland. Kort na zijn pensionering aan de Universiteit Maastricht kreeg hij een terminale ziekte met een bizar korte prognose voor de rest van zijn leven. In dat licht schreef hij 2000 senryu's over leven, jeugd, familie en de ziekte. SWP heeft dat deel met de snelheid van het geluid geproduceerd en geleverd. Maar via nieuwe diagnostiek, bestralingen en een proef met medicijnen verlengde Jan zijn leven maand na maand, met vallen en opstaan. Het inspireerde hem voor een deel 2, een deel 3, een deel 4 en nu als finale deel 5. Het schrijven is een auto-therapie gebleken tussen vrees en hoop. Het vijfde deel 'genadetijd' komt op een tijdstip waarin twee jaar na de doodsaankondiging betere tijden in het vizier komen.
De boeken zijn via Jan's auteurspagina te bereiken en via pedagogiekdigitaal.nl zijn andere artikelen en publicaties van Jan te lezen.
Dit vijfde deel van de Hier en nu-reeks, Hier en nu – deel 5, Senryu’s in genadetijd: Toegift en Kankerdagboek, staan de senryu’s die hij schreef van oktober 2022 tot half maart 2023, aangevuld met de senryu’s uit het ‘kankerhoofdstuk’ in de eerdere delen. De toegift op de reeks is zo aangevuld met een compleet kankerdagboek. Dit is daarmee het slotdeel van de reeks: genadetijd verwijst naar de maanden tussen het mee kunnen doen aan een kankerstudie met experimentele immuuntherapie en de eerste positieve resultaten daarvan: het slinken van de uitzaaiingen.
De senryu’s in deze bundel sluiten aan op die in de eerdere vier delen.
In de eerste bundel, Hier en nu – Senryu’s (2021), is een selectie bijeengebracht uit de periode 1995-juli 2021. Het kankerhoofdstuk in die bundel begint met de spoedoperatie in november 2020. In de tweede bundel,
Hier en nu – deel 2, Senryu’s in reservetijd (2022), staan de senryu’s die hij schreef in de reservetijd van half juli tot begin december 2021, de bijna vijf maanden tussen zijn door oncologen met grote stelligheid aangekondigde dood (‘hooguit enkele weken’) en het – na het vragen van advies voor een second opinion – toch maar hervatten van de palliatieve behandeling.
In de derde bundel, Hier en nu – deel 3, Senryu’s in overlevingstijd (2022), staan de senryu’s die hij schreef van begin december 2021 tot eind februari 2022, de overlevingstijd tussen zijn door oncologen gestarte tweede palliatieve behandeling en de mededeling van het niet meer mogelijk zijn van een operatie. In de vierde bundel,
Hier en nu – deel 4, Senryu’s in verlengingstijd (2022) staan de senryu’s die ‘in de verlenging’ tussen maart en oktober 2022 zijn geschreven.
Evenals de derde en vierde bundel heeft deze vijfde bundel meer een kritisch-politiek en minder een traumatische-jeugd karakter dan de beide eerste bundels. De hoofdstuktitels van de eerdere vier delen keren ook in dit vijfde deel terug, met dezelfde twee wijzigingen als in delen drie en vier.
Hoofdstuk 3 (Mindfulness, meditatie, mantra’s) is niet meer onderverdeeld in twee subhoofdstukken. Hoofdstuk 4 is wel in twee subhoofdstukken gesplitst. Hoofdstuk 4.1 behelst het thema uit de beide eerste bundels (Politiek, macht, populisme) onder de titel Kritische noten. Hoofdstuk 4.2 laat radicaal-kritische Republikeinse geluiden horen, in een bijlage aangevuld met republikeins koningsrijm.
Waar de van oorsprong elitaire ‘verheven’ haiku vooral gaat over de (pracht van de) natuur, gaat de eenvoudige, ‘volkse’ en soms zelfs banale senryu meer over de mens, zijn hebbelijkheden en vooral onhebbelijkheden. Zelfspot en zelfkritiek zijn daar een wezenlijk onderdeel van. Maar voorwerp van spot en kritiek zijn in deze bundel vooral poetinistische politici en wapperwappies met omgekeerde vlaggen.
Het strikt aanhouden van de haiku/senryu-versvorm van drie regels van achtereenvolgens vijf, zeven en weer vijf lettergrepen c.q. klankeenheden impliceert weliswaar een zekere taalkundige maar daarmee nog niet een of andere hogere poëtische pretentie – waarbij bovendien geldt dat over smaak niet te twisten valt (waardoor het natuurlijk juist vaak gebeurt). Voorop staat de (deels autobiografische en persoonlijke) thematiek van de senryu’s en deze is in hoofdlijnen viervoudig: jeugdtrauma’s, relaties en opvoeding; preventie van kindermishandeling; wereldbeschouwing en maatschappijkritiek (met inbegrip van monarchiekritiek); omgaan met kanker en (in bredere zin) mindfulness.
Daarom, om alle mogelijke misverstanden te voorkomen, de Hier en nu-reeks is – in weerwil van haar dwingende versvorm – geschreven met een inhoudelijke en niet een l‘art pour l’art-achtige intentie en opzet. Vandaar dat er ook diverse verhaallijnen binnen de thema’s zijn en uitgebreide bronvermeldingen en toelichtingen in de noten achter elk hoofdstuk. Uiteraard is wel gepoogd binnen de vaste versvorm alles zo zorgvuldig mogelijk te verwoorden, met soms ook rijm en alliteraties. Maar meer dan als een dichtbundel is ook dit deel te zien als een persoonlijk en politiek dagboek in de versvorm van de senryu – een nu eens meer en dan wat minder lichtvoetig ‘kankertestament’ in klare en soms krasse taal.
Het nieuwe 5e deel is via deze pagina te bestellen - of via uw vertrouwde boekwinkel.
BV Uitgeverij SWP
Postbus 12010
1100 AA Amsterdam-Zuidoost
Bezoekadres:
Spaklerweg 79
1114 AE Amsterdam-Duivendrecht
020 - 330 72 00
020 - 330 80 40
klantenservice@mailswp.com
