Trauma, verstandelijke beperking, zwakbegaafdheid, autisme

Op 25 september 2025 vindt het 14e Jaarcongres LVB plaats met het thema LVB & Trauma, kijken door een traumabril. Dit congres wordt georganiseerd door partner Logacom. Het boek zit inbegrepen bij de congresprijs. Kijk op www.lvbcongres.nl voor meer informatie.

Veel kinderen en volwassenen met een verstandelijke beperking, zwakbegaafdheid of autisme maken ingrijpende of zelfs traumatische gebeurtenissen mee. Dergelijke gebeurtenissen kunnen veel klachten veroorzaken. Deze klachten worden alleen nog te vaak niet gezien of niet goed behandeld, met ernstig langdurig lijden als gevolg. Dat moet en kan beter! Screening, diagnostiek én effectieve behandeling zijn mogelijk, ongeacht leeftijd of niveau van functioneren.

Niet alleen in de VG-zorg maar ook in andere werkvelden is er veel handelingsverlegenheid op dit gebied. In de ggz bijvoorbeeld zien we hoge prevalentiecijfers van mensen met een lichte verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid, trauma en ernstige bijkomende problemen. Emotionele en gedragsproblemen worden vaak ten onrechte aan de beperking, het autisme of aan een andere stoornis toegeschreven, of behandelingen worden niet goed aangepast.

De auteurs geven een overzicht van wat we uit wetenschappelijk onderzoek en klinische ervaring weten over screening, diagnostiek en behandeling van trauma bij mensen met een verstandelijke beperking, zwakbegaafdheid of autisme. Welke signalen kunnen wijzen op trauma? Welke aanpassingen zijn nodig zodat interventies toepasbaar, veilig en effectief zijn? Hoe kan het netwerk betrokken worden? Dit boek geeft veel handvatten voor de dagelijkse praktijk.

Het boek is bedoeld voor professionals werkzaam in de VG-zorg, forensische zorg, jeugdzorg, onderwijs en ggz (pedagogen, gz-psychologen, klinisch psychologen, psychiaters, vaktherapeuten, hbo-geschoolde begeleiders, psychodiagnostisch werkers) die handvatten en tips kunnen gebruiken, zodat trauma bij mensen met een verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid en bij mensen met autisme op tijd wordt gezien en goed wordt behandeld.

Dr. Liesbeth Mevissen is klinisch psycholoog, orthopedagoog generalist, psychotrauma-therapeut NtVP, EMDR Europe Consultant en docent met veel praktijk ervaring. Prof. dr. Robert Didden is orthopedagoog en werkt als onderzoeker bij het Kenniscentrum van Trajectum, een gespecialiseerde (forensische) zorginstelling voor mensen met een LVB en complexe problematiek. Daarnaast bekleedt hij de leerstoel ‘Verstandelijke beperking, leren en gedrag’ aan de Radboud Universiteit te Nijmegen.

De auteurs hebben diagnostische instrumenten ontwikkeld en onderzocht, zoals een traumascreener gebaseerd op de KJTS en de DITS, een klinisch interview. In het boek wordt uitgebreid stilgestaan bij de toepassing van EMDR-therapie en de adaptaties die dit vraagt voor mensen met een verstandelijke beperking, zwakbegaafdheid of autisme. Een must have voor iedereen die als professional te maken heeft met deze mensen. 

prof.dr. Ramon Lindauer, Hoogleraar Kinder- en Jeugdpsychiatrie, Amsterdam UMC/Levvel.